ไปเที่ยวสุโขทัย แล้วคุณจะนึกถึงอะไรเป็นอันดับแรก แน่นอน “อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย” น่าจะเป็นสถานที่เช็คอินลำดับต้นๆ ของนักท่องเที่ยว ทั้งการถ่ายรูปเก๋ๆ ตื่นตาตื่นใจกับความงดงามของโบราณสถาน หรือจะชิม ช้อป อาหารพื้นเมือง ของฝาก เป็นต้น

แต่มีอีกกิจกรรมหนึ่งที่เราไม่อยากให้คุณพลาด เมื่อมาถึงสุโขทัย นั่นก็คือ “DIY สังคโลก” กิจกรรมนำพาตัวเองไปอยู่ใน “ไทม์แมชชีน” ย้อนกาลเวลา ผ่านหัตถศิลป์ มรดกทางวัฒนธรรมทรงคุณค่า ซึ่งมีเพียงแห่งเดียวในโลกที่สุโขทัยเท่านั้น

“DIY สังคโลก” กิจกรรมที่รับประกันว่าถูกอกถูกใจผู้นิยมชื่นชอบงานคราฟท์ ด้วยแนวคิดของโรงปั้น “กะเณชา สังคโลก” ที่อยากให้นักท่องเที่ยว ได้เก็บความประทับใจ เป็นความทรงจำส่วนหนึ่ง ของการได้มาเยือนอาณาจักรโบราณแห่งนี้

“สังคโลก เป็นงานหัตถกรรม ที่มีเพียงแห่งเดียวในโลกคือ จ.สุโขทัย ซึ่งได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ระดับโลก “DIY สังคโลก” จึงเป็นมากกว่ากิจกรรมที่นักท่องเที่ยวจะได้รับ นอกจากความสนุก เพราะนักท่องเที่ยวจะได้ฝึกสมาธิ ได้ละสายตาจากโทรศัพท์มือถือ แล้วลงมือปั้นดินขึ้นรูป เขียนลาย สร้างผลงานเครื่องสังคโลกของตัวเอง เก็บเป็นความทรงจำที่ประทับใจ นั่นคือสิ่งที่เราอยากให้นักท่องเที่ยวได้รับ ซึ่งเราคิดว่าสำคัญมาก เพราะหากเขาประทับใจแล้ว เขาจะมีความทรงจำที่ดี และบอกต่อสิ่งเหล่านั้นออกไปให้กับคนอื่นได้รับรู้” “ชมพู่” หทัยรัตน์ พรมเพ็ชร แห่งโรงปั้น “กะเณชา” บอกกับเรา

กิจกรรม “DIY สังคโลก” จะต้องมีการนัดหมายจองคิวล่วงหน้า เพื่อการจัดเตรียมพื้นที่ และอุปกรณ์ โดยจะมีการสอนการปั้นขึ้นรูปผลงาน การวาดลาย ทีละขั้นตอน ซึ่งใช้เวลาเรียนประมาณ 1-1.5 ชั่วโมง เมื่อปั้นเสร็จแล้ว ทาง “กะเณชา” จะนำไปเผาเคลือบและจัดส่งไปให้ถึงบ้าน ทั้งหมดนี้มีค่าใช้จ่ายในราคาหลักร้อย

“ DIY สังคโลก ทุกคนอาจคิดว่าเป็นเรื่องยากที่ใครจะทำได้ แต่เราขอบอกว่า ผู้เรียนไม่จำเป็นต้องมีพื้นฐานด้านงานศิลปะมาก่อน แค่ขอให้มีความสนุก มีความสุขกับกิจกรรมที่ทำก็พอ สำหรับเด็กๆ หากอยากวาดลายการ์ตูนก็สามารถทำได้ เพราะเรามองว่าศิลปะไม่ได้มีข้อจำกัด”

แม้จะสามารถแต่งเติมลวดลายอะไรลงไปก็ได้ในงานปั้นของแต่ละคน แต่ดูเหมือนลายที่นักท่องเที่ยวนิยมมากที่สุดคือ “ลายปลา” เราจึงสืบค้นข้อมูลจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก สุโขทัย พบว่า ลายปลา หรือที่เรียกว่า “ลายปลากาดำ” หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ หากเป็น “ลายปลาคู่” จะหมายถึง ความปรองดองและความสุขในชีวิตสมรส

“กว่าร้อยละ 90 ของเครื่องชามสังคโลกโบราณมักจะเป็นลายปลา ยกตัวอย่างถ้าคุณไปลำปาง คุณจะเห็นลายไก่ แต่ถ้าคุณมาสุโขทัย คุณก็จะเห็นลายปลา ซึ่งเป็นอัตลักษณ์บ่งชี้ถึงความเป็นสุโขทัย ที่ กะเณชา ส่วนใหญ่เป็นงานร่วมสมัย เราไม่ได้เอาแบบของงานโบราณมาทั้งหมด แต่อาศัยการออกแบบงานที่จะเชื่อมเรื่องราวระหว่างอดีตและปัจจุบัน ผสมผสานกับการคิดค้นนวัตกรรมที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น อย่างเช่น สูตรเคลือบสังคโลกที่เราวิจัยขึ้นมาเอง เพื่อสร้างงานชิ้นงานร่วมสมัยขึ้นมา”

สิ่งที่ “หฤทัยรัตน์” กำลังบอกกับเราก็คือ เครื่องสังคโลก กำลังทำหน้าที่เป็น “ไทมแมชชีน” นำพาคนในยุคปัจจุบัน ไปทำความรู้จักและเรียนรู้เรื่องราวความรุ่งเรืองของอาณาจักรสุโขทัยในอดีต ซึ่งยังมีมรดกทางวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่าหลงเหลือมาให้คนในรุ่นปัจจุบันได้สืบสานและอนุรักษ์ให้คงอยู่ต่อไป
“กะเณชา” สังคโลก : จองนัดทำกิจกรรม “DIY สังคโลก” ได้ที่โทร 089994402

เรื่องอื่นที่หน้าสนใจ

ชวนคนเมืองไป “ดูวาฬ” เติมแรงบันดาลใจ ผ่านท่องเที่ยวชุมชนเชิงอนุรักษ์