จากดราม่า “แครอต” ชูป้ายทางคืนคิ้ว ไขข้อสงสัย! ภิกษุไทย ทำไมต้องโกน ไม่มีในพุทธบัญญัติ เหตุใดจึงเป็นวัตรปฎิบัติที่สืบต่อกันมา!

บทความโดย ปกรณ์ ดุลบุตร

ถือเป็นอีกหนึ่งเรื่องที่สังคมกำลังให้ความสนใจ จากประเด็นย่อยของสถานการณ์การชุมนุมทางการเมืองเมื่อวันที่ 8 พ.ย.63 ที่มีกลุ่มพระสงฆ์เข้าร่วมและมีการชูป้าย ที่ระบุว่า “เอาคิ้วเราคืนมา”ซึ่งต่อมาได้ถูกพูดถึงอย่างมาก มีทั้งเห็นด้วยและมองว่าไม่เหมาะสม

เช่นกรณีความคิดเห็นบนโลกออนไลน์ที่ชี้ว่า การโกนคิ้วไม่มีในพุทธบัญญัติ เกิดจากคณะสงฆ์ไทยคิดขึ้นเอง ซึ่งไม่มีพระสงฆ์ที่ใดในโลกโกนคิ้ว และคิ้วเป็นส่วนหนึ่งของร่างกายที่มีประโยชน์กันเหงื่อไม่ให้ไหลเข้าตา จึงสนับสนุนแนวคิดนี้ ขณะเดียวกัน นายณรงค์ ทรงอารมณ์ ผู้อำนวยการสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) ได้แสดงความคิดเห็นว่า พระการบวชไม่ได้บังคับ มีกฎชัดเจน เรื่องโกนคิ้ว หากยอมรับระเบียบไม่ได้ก็แค่ลาสิกขาออกไป

อย่างไรก็ตาม สำหรับคำถามที่ว่า “ทำไมพระสงฆ์จึงต้องโกนคิ้ว” นั้นพบว่าไม่มีการบัญญัติไว้ในพระธรรมวินัยแต่อย่างใด สำหรับที่มาไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัด โดยมีการเล่าสืบต่อกันมาว่า เมื่อครั้งสมัยอยุธยาที่ไทยทำสงครามกับพม่า ทัพพม่ามีการส่งทหารเข้ามาเพื่อทำการสอดแนมด้วยการปลอมตัวเป็นพระ พระมหากษัตริย์จึงมีรับสั่งให้พระสงฆ์ไทยโกนคิ้วเพื่อสร้างความแตกต่าง แยกออกว่าใครคือพระจริงหรือพระปลอม และได้ถือเป็นวัตรปฏิบัติสืบต่อกันมาถึงปัจจุบัน

นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งเรื่องเล่าน่าสนใจที่ระบุว่า ธรรมเนียมปฏิบัตินี้เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อสมัยรัตนโกสินทร์ ในสมัยของพระพุทธเจ้าหลวงรัชกาลที่ 5 โดยมีพระสงฆ์รูปหนึ่งได้ทำการยักคิ้วหลิ่วตาให้กับสีกาที่เดินผ่าน ความทราบถึงพระสังฆราชเจ้า จึงมีคำสั่งให้พระสงฆ์โกนคิ้วทิ้งเพื่อป้องกันมิให้มีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมเกิดขึ้น

สำหรับพระภิกษุ การปลงผมหรือโกนผม เป็นการแสดงถึงความตัดออกซึ่งความกังวลต่อสิ่งต่างๆ ทางโลก พระพุทธบัญญัติระบุว่า เส้นผมของพระภิกษุต้องยาวไม่เกิน 2 ข้อนิ้วมือหรือนานไม่เกิน 2 เดือน แล้วแต่ว่าจะถึงอย่างไหนก่อน หากผิดไปจากนี้ถือว่าต้องอาบัติ แต่ในปัจจุบันจะพบว่า วัดต่างๆ จะกำหนดโกนผมในวันเดียวกันซึ่งยึดถือมาแต่โบราณ ที่เรียกว่า “วันโกน” หรือวันพระใหญ่นั่นเอง

ทั้งนี้ พระพุทธบัญญัติระบุไว้ให้ปลงผมและหนวดเท่านั้น ไม่ได้รวมถึงการโกนคิ้ว เช่นเดียวกับประเทศอื่นๆ ที่นับถือพระพุทธศาสนาทั่วโลกไม่ว่าจะเป็น เมียนมา จีน ญี่ปุ่น ศรีลังกา เวียดนาม ทิเบต ฯลฯ พระภิกษุไม่มีการโกนคิ้วแต่อย่างใด มีแค่พระสงฆ์ของไทยเท่านั้น ซึ่งสาเหตุนั้นอาจมาจากเรื่องเล่าดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น

เรื่องอื่นที่น่าสนใจ

พาไปรู้จัก 10 เพลงประท้วงยอดนิยมตลอดกาล โลกสากลต่อสู้ด้วยบทเพลง